Arrain txikiak, arrain handiak, ozeanoak… eta komikiak

Aurelie Filipetti Frantziako Kultura Ministroak Amazon multinazionalaren kontra egindako adierazpenen arira, Berria egunkariak  artikulu interesgarri eta oparoa eskaintzen digu bere kultura atalean: Borroka liburuen ozeanoan. Filipettiren kritikaren arrazoi nagusia Amazonek Frantziako “liburuen prezio bakarraren legea” hautsi egiten duela da. Mikel  Lizarralde eta Nora Arbelbidek sinatutako artikuluak liburu saltzaile independiete batzuen adierazpenak jasotzen ditu. Eta oro har guztien artean kezka nabaria den arren badira batzuk baikorragoak.  Fernando Tarancon komiki editore eta  banatzaileak adibidez  honela mintzatzen da: “Taranconek, aldiz, espezializazioaren abantailei eusten die umorez Amazonek, oraindik, Joker-en eragin handirik izan ez duela azaltzeko orduan: «Ia hogei urteko eskarmentua duen liburu denda espezializatua da Joker. Haiek baino gehiago dakigu komikiez, bezeroei arreta hobea eskaintzen diegu, eta, gainera, jatorragoak gara»” Eta gure ustez, espezializazio hori arrakastatsua izan da Jokerren kasuan, euskal komiki merkatuan erreferentzi  nagusia bihurtu baita.

Jatorragoak bai, baina hala ere kezka hor darrai, eta Amazonen aurreko konpetentzia desorekatua dela azpimarratzen dute liburu saltzaile txikiek “Ez dauzkagu karta berberak. Guk zergak hemen ordaintzen ditugu, eta ez zehazki haiek egiten duten proportzio berean. Batetik, haien zergek ez dute gure gizartean eragiten, eta, bestetik, lan egiteko askoz tarte handiagoa dute” azaldu du Taranconek.

Beraz, ozeanoa ez dago bare.  Konpetentzia zehatz honen azpitik eta krisi orokorraren olatuen gainetik  euren kabuz igerian eutsi beharko dute oraindik arrain txikiek.

Bilboko Urkijo kaleko Joker denda
 © Joker

Komiki kuttunenak Arrasatetik

“Komikiaren kalitatea  ezin da zerrenda batera mugatu” azaltzen du Antonio Altarribak Arrasateko Udal Bibliotekaren bultzadaz argitataratu berri den Komiki Gidaren aurkezpenean.  Komiki Gidaren aurkezpena Arrasateko Jokin Zaitegi aretoan egin zuten pasadan astean Altarriba eta Kim egileek . Arrazoia dauka Antoniok, horregatik berak koordinatu duen liburuxka honetara,  adin eta era askotako aditu gonbidatu ditu. Hamar guztira, bakoitzak bere hamar komiki kuttunenak aukera ditzan. Horrela, zerrenda mugatu bat baino, emaitza 100 titulu inguruko proposamen ireki eta zabala dugu, hori baita Komiki Gida.

Entsegu interesgarri honetara hurbildu diren gonbidatuak hauek izan dira : Borja Crespo, J.M. Díaz de Guereñu, Mauro Entrialgo, Igor Leturia, Lola Lorente, Joaquín Reyes, Laura Pérez-Vernetti, Fernando Tarancón, Zaldieroa eta Alfonso Zapico. Aukeratutakoen tbo rankingean zerrenda-buru Maus bezalako “klasikoak” ditugu, horren ezagunak ez diren beste titulu batzuen parean (Maakies adibidez…). Komiki berri eta komiki zahar… denetarik.  Zaharren artean adibidez, aurrez-aurre, urte berean (1929an) sortutako bi pertsonai, Tintin, kazetari txukuna, politikoki zuzena (edo geroago  ikusi den bezala ez horren zuzena)… eta Mauro Entrialgok aukeratu

eta ederto definitu duen Popeye,  bere familia traketsarekin. Horra hor XX. mende hasieratik datozen komiki tradizio antagoniko bi: Tintinismoa versus Popeyismoa. Irudi garbiaren joera versus marrazki “itsusiaren” eredua.

Euskarazko lanei dagokienez… gehiegirik ezin dugu esan, ia agertzen ez direlako, egia esan,  alde batetik ezaguna dugulako euskal komikigintzaren ahulezia, bai, baina baita aukeratutako aditu gehienek gaztelerazko komiki merkatua dutelako erreferente nagusitzat. Salbuespenak salbuespen hor ditugu Gartxot edo Pololoak bere ondo merezitako lekua  betetzen.

(Hutsunearen aitzakia erabilita, Komikeritik, eta inork eskatu barik, zerrendetako goiko postuetarako euskal titulu bat proposatzeko ausardia izango dugu… hemen doa: Ereinek 1985. urtean argitaratu zuen Antton Olariagaren “Hamaseigarrenean aidanez”, gaur horren modan dagoen Eleberri Grafikoaren euskal aurrekari bikaina).

Komikigintzaren ikuspegi orokorrago baten alde  Komiki Gida pauso polita da, aurretik euskal liburutegietatik egindako beste lan batzuekin osatu daitekeena (adibidez Donostiako liburutegiek 10komik argitaratu zuten 2011 urtean edo Arrasatetik ere  iaz osatu zutena: “Komikia eta Zinema”). Beraz, artikulua bukatu behar dugu, derrigorrez, euskal liburutegietara begira. Arrasateko biblioteka aldera, komikizaletasuna hedatzeko egiten duten lana goraipatu eta eskertzeko.  Eskerrik asko zuei!