Nor zen Subh al-baskunsiyya?
Kordobako kalifato boteretsuen zegoen garaian, duela ia hamaika mende, Al-Andalus-etik espedizio militarrak, edo azeifak, antolatzen ziren penintsula iparraldeko erreinuen kontra. Halako azeifa batean, orduko Kordobako kalifak, Al-Hakim II.ak, geroago Nafarroa deituko zen lurraldea suntsitu eta makina bat esklabo hartu zituen. Gatibu horien artean bazen hamar bat urteko neskato bat, aparteko istorio bat biziko zuena. Subh.
Aurora iturri kristauetan, edo Subh al-baskunsiyya iturri arabiarren arabera, ez zen esklabu bat gehiago izan. Subh, kalifaren harenean hazi zen. Nafarroan jaiotako emakumea, kalifaren kuttuna bihurtu zen eta ondorengoaren ama. Denboraren joanean Al-Andalus-eko emakumerik boteretsuena izatera iritsi zen.
Subhek kalifatoaren jarraipena ziurtatu zuen Al-Hakimen bi seme erdituz: Abd-el-Rahman (962) eta Hixam (965). Lehena goiz hil zenean, bigarrena Kalifa izendatu zuten hamaika urte besterik ez zituenean.
Al-Mansur versus Subh al baskunsiyya
Subh alarguna eta hamaika urteko Kalifaren ama izanik estrategia ezberdinak abian jarri zituen bera eta bere semea Al-Andalusen buruzagitzan mantentzeko. Horretarako Al-Mansur izeneko funtzionario gazte batez baliatu nahi izan zuen Kordobako aristokrazia handizaleari aurre egiteko. Baina Al-Mansur-ek boterea bereganatuz joan zen eta sekulako pultsu politiko bat gertatu zen Subth eta Al-Mansur-en artean, X. azken urteetan.
La bibliomule de Cordove, komikia
Aipatu ditugun osagai historikoak erabiliz, Wilfrid Lupano gidoigileak X. mendeko Al-andalusean kokatu duen istorio bat asmatu du: Tarif eta Lubna liburuzainek 400000 liburu inguru zituen Kordobako liburutegi famatuko liburu esanguratsu batzuk salbatu nahi dituzte mando egoskor bat erabiliz. Al-Mansur boterera igo zen momentuan erre behar zirela liburuok erabaki zuen, ulema malikarren gomendioz, hots orduko agintari erlijiosoen gomendioz, batez ere ortodoxia islamiarra zalantzan jartzen zutenak. Gai honen inguruan Leonard Chemineauk 256!!! orri marraztu ditu.
Subthek oso bigarren mailako papera komikian
Baina Subthek mereziko lukeen protagonismoa ez du istorioan eta oso bigarren mailako pertsonaia bihurtu du Lupanok. Ez zen hori horrela izan, berriz, benetako historian. Badakigu bere agintaldiaren azken fasean. Hixam-en Kalifaren ama bezala, Al-Andalusen botere politikoa bere eskuetan izan zuela.
Komikia modu atseginean irakurtzen da, hala ere, liburuaren erditik aurrera, ideia urritasunengatik akaso edo duen luzeragatik, interesak pixka bat behera egiten du.
komikeri 