Brusela… datorren urtera arte

Etxepare Euskal Institutuaren eskutik, eta Euskadiren Europar Batasuneko Ordezkaritzarekin elkarlanean, euskal komikigintzak Bruselako Fête de la BD / Strip Feest Nazioarteko Komiki Jaialdian parte hartu du asteburu honetan ospatu den  edizioan.  EUNIC kultura institutu nazionalen europar sarekideekin lankidetzan antolatzen da ekitaldia ; Etxepare Institutua 2015eko urtarrilean bilakatu zen sare horren partaide.

Euskal Herriko ordezkariak aurtengoan Ainara Azpiazu, Axpi eta Iñaki Martiarena, Mattin izan dira. Axpik haurrentzako tailerra eskaini zuen larunbatean, eta Mattinek sorkuntza tailerra igandean, hau ere haurrentzakoa. Bietan publikoak parte hartu du eta artista biak pozik etxeratu dira.

Mattinen sorkuntza tailerra

Ainararen haurrentzako tailerra

 

 

Era berean, sektoreko editoreek, profesionalek eta publikoak euskal komikigintza hobeto ezagutzeko aukera izan dute, hainbat argitaletxeren komikiak eskuragai egongo baitira jarritako Standean, Harriet, Astiberri, Norma, Txalaparta edo Elkar argitaletxenak, besteak beste.

Aipatu behar da Bruselako azokan banatzen diren zazpi sarietatik bat,  Thierry Muratek  eraman duela, “Etunwan, celui qui regarde” lanagatik.  Thierry Murat, gaur Landetan bizi da, Ipar Euskal Herritik oso gertu. “Bolada txarrean” izeneko ikuskizuna berak sortutako lan batean oinarritutako zuzeneko komiki-kontzertua da eta kontzertuaren euskal bertsio bat ikusgai egon zen hainbat herritan. Zorionak Thierryri!

Franquin-en jarraitzaileak ugariak dira Bruselan, zelan ez…

 

.

 

Advertisements

Komikilari bat ikastoletako lehen testu-liburuetan: Fabo

Ikastolak, Euskal Herriko historian eman den fenomeno kolektiborik handiena eta garrantzitsuena da, ziur asko.  Ikastolen sorrera eta garapena auzolanaren emaitza izan zen. Sortzeko eta ikastola bakoitza aurrera ateratzeko ere, askoren elkarlana  ezinbestekoa izan zen: gurasoak, irakasleak, langileak edo herritar soilak… 60 hamarkadaren amaiera aldera, oztopo eta zentsura guztien gainetik, ikastolak hedatze prozesu bete-betean murgildurik zeuden. Euskara eta euskaraz irakasteko materialak premiazkoak ziran.

Gaur Komikerin berreskuratu dugun liburua, Ikasteko, testuinguru honetan sortutako materiala da. 1969 urtean Itxaropena, edo Icharopena, argitaletxe zarauztar historikoak plazaratutakoa. Lortu dugun alearen testua nafar-lapurtar euskalkian idatzita dago, baina bizkaieraz zein gipuzkeraz argitaratu zela ere badakigu. Garai honetan oraindik euskararen batasuna hastapenetan zegoen eta alde horretatik jarraibide argirik ez zegoen oraindik.

Umeei irakurtze ikasketaren prozesua erraztearren testua esaldi laburrez osaturik doa, letra handi borobilez. Ukitzen diren gaiak berriz, batez ere gizalegearen inguruko gaiak dira: portaera, garbitasuna etab. Pentsatzen dugu orduko

Eta umeei zuzendutako liburu on bat merezi duenez, ilustrazioak hitzak bezain garrantzitsuak dira. Ilustrazio alorrean, eta baita komikietan ere, ondo trebatutako autore bat aukeratu zuten Ikasteko biribiltzeko, Jose Antonio Perez Fabo (Martzilla, 1942). Fabo orduko garaietan, La Codorniz eta Trinca aldizkarien kolaboratzailea izan zen. Azken aldizkari honetarako “Don Cirilo y Sanchón” pertsonaiak sortu zituen 70. hamarkadan. Fabo nahiko ezezaguna da batez ere komikigintza laga eta batez ere publizitate mundura bideratu zuelako bere ibilbide profesionala. Hala ere, Manuel Luis Castro Magaz ikerlari galiziarrak duela urte gutxi, 2013an, argitaratu zuen autore honen gaineko ikerketa monografiko bat (“Fabo ilustrador”, ediciones El boletín).

Faboren irudiak, garbiak eta naifak, ederto egokitzen dira  umeen begiradak liburuaren orrietara erakartzeko helburura. Urteak joan, urteak etorri, 1969an ikastoletako ikasleak izan ginen umeok, gaur ere, Faboren irudiak.ondo itsatsirik daramagu gure oroimen okeluren batean.

Cortok 50 urte, euskaraz 30

 

“Corto Maltese” pertsonaia Hugo Pratt italiarrak sortu zuen 1967an, eta duda barik, komiki munduan ezagunetarikoa da gaur egun (ezagunena ez bada) . Aurten bere 50. urtebetetzea mundu osoan ospatzen delarik, guk ere hori egingo dugu, bere urteurrena ospatu. Cortoren lanetariko bat, Ethiopikoak, Antxeta argitaletxe lapurtarrak argitaratu zuen 80 hamarkadan.

Les Éthiopiques Castermanek 1978 urtean kaleratu zuen eta lau abentura ezberdin batzen dira albumean: 1. Allah Urrikalkorraren izenean, 2. …han belarra beti berde bait da eta anaiek anaiei gorroto bait diete, 3. eta beste Romeorik, eta beste Julietarik, 4. Rufiji-ko gizon-lehoinabarrak .

 

Antxeta argitaletxea

Lapurdin 1987an Ladix Arrosagaray eta Roger Labianok sortu zuten. Biak ainhoarrak eta biak AEKko liberatuak izanak.   Argitaletxea aktibo egon zen bi urteetan autore handien albumak itzuli zituen euskarara, adibidez, Cosey aurten  Grand prix d’Angouleme saria lortu duen egilea, eta baita Bourgeon edo Hugo Pratt bezalako autore historiko handien lanak.

Ladixek komikeriri Antxetaren sorrera azaltzen du :

“Frantses Estatu peko euskaldunak izanik komikiari buruzko bertze “kultura” bat genuen, alde honetan zinezko artetzat ikusia baitzen eta jendartean errekonozimendua lortua zuelako. Beraz Antxeta sortu genuen komikia euskaraz argitaratzeko, itzulpenak hastapenean (merkeago ateratzen zitzaigulako) baina tokiko sorkuntzak helburu. Lema bat ere asmatu eta erabili genuen “literatura iruditan” ordu arteko ikuspegi nagusia aldatzen joateko. Baina “euskaraz goza” ere izan zitekeen helburuetako bat baitzen.

“Antxeta komiki franko-belgiarra itzultzen hasi ginen, garai hartan hori baitzen puntakoena eta gustukoa genuena, eta hori Euskal Herrian ezagutaraztea genuen xede, irakurleak kontura zitezen benetan literatura iruditan egitea zela, hortik zaletasuna pizten entseatu sorkuntzari bidea zabaldu ahal izateko”

Antxeta bi urtez iraun zuen. Hala ere euskal komikigintzaren ondarean utzitako obra ez da makala, ezta gutxiago ere. Hona hemen Antxetak argitaratutako lanak banan-banan:

Jaunes. 1., Errealitatearen mugetan / gidoia, Bucquoy ; marrazkiak, Tito

Jaunes. 2., Gerard deabrua / gidoia, Bucquoy ; marrazkiak, Tito

Haizearen bidaiariak. 1., Neska bat untzian / François Bourgeon

Haizearen bidaiariak. 2., Untzi kartzela / François Bourgeon

Ethiopikoak / Hugo Pratt

Oroit hadi, Jonathan… / Cosey

Corto Maltese gurtutako heroia da, batez ere komikizaleen artean, baina horren  komikizaleak ez direnen artean ere bai. Gizajoa perfume marka ospetsu baten ikurra bihurtu dute ere. Baina garrantsitzuena zera da, bere abenturen liburuak munduan zehar saldu direla, ia hamar milioi ale!, eta horien artean euskarazkoak ere hor daude. Antxetak egin zuen lanari esker.  Hori bai, ale bat aurkitzea kontu zailagoa izan daiteke, baina begiratu, begiratu liburutegietako katalogoetan eta gure komikigintzaren altxor preziatua seguruenik nonbaiten aurkitu ahal izango duzu.

 

 

Parrapean IV. komiki lehiaketa martxan

“Parrapean komiki egunak” topaketen baitan, Bilboko Udaleko Kultura Sailak Parrapean IV. Komiki Lehiaketa deitu du. Lehiaketaren oinarriak hauexek izango dira:

1. Parte-hartzaileak

14-17 urte bitarteko guztiek parte har dezakete lehiaketan, bai bakarka baita taldeka ere.

2. Kategoria:

Kategoria bakarra izango da: euskarazko komikia edo testurik gabeko komikia.

3. Gaia eta formatua:

Gaia librea da, baina protagonistak pertsonaia originalak izan behar dira, baita istorioa ere. Pertsonaiak eta istorioa, biak, sortze-lan propioak eta argitaratu gabeak izan behar dira.

Obraren teknika librea da.

Kolorez edo zuri-beltzean aurkez daitezke lanak.

Lanak derrigorrez 2 orrialdekoak izan behar dira, A4 tamainakoak eta formatu bertikaldunak. Posible bada, paperean ez ezik, lanak formatu digitalean ere aurkeztu behar dira.

4. Hizkuntza:

Lanak euskaraz aurkeztu behar dira edo testurik gabeko komikia ere izan daiteke.

5. Aurkezteko era:

Lanetan ezin da egilearen izena agertu. Titulua edo goiburua erabili behar da obra aurkezteko, eta gutun-azal batean entregatuko da eta ez da jarriko ez sinadurarik, ez izenik.

Gutun-azal horren barruan beste txikiago bat sartu behar da, titulu edo izen bera erabilita. Gutun-azal txikiaren barruan dokumentazio hau aurkeztu behar da:

• Honako datu hauek azaltzen dituen agiria: egilearen izen-abizenak, harremanetarako telefono-zenbakia, ikastetxea, jaioteguna, helbidea eta helbide elektronikoa.
• NANaren fotokopia (edo jatorrizko nazioko antzeko agiriarena)
• Egilearen idazkia, idazlana orijinala, argitaratu bakoa eta beste lehiaketaren batean saritu gabea dela ziurtatzeko.

Taldean egindako lanetan, taldeko kide guztiek  aurkeztu behar dute dokumentazio hori.

6. Lanak aurkezteko lekua eta eguna:

Lanak eskuan entregatu ahal dira, edo postaz bidali, helbide honetan:

Begoñako Udaltegiko Liburutegia

Circo Amateur Club Deportivo k. 2

48004 Bilbo

Ordutegia: astelehenetik barikura, 09:00- 20:30 (astelehen

goizez itxita dago) eta zapatuetan, 10:00-14:00.

Obrak aurkezteko epea 2017ko irailaren 18tik urriaren 6ra bitartekoa (data-tarte horretan Correos-eko zigilu-marka duten lanak onartuko dira).

7. Sariak:

Hiru sari hauek banatuko dira (nahiz taldeka, nahiz norbanaka izan):

Lehen saria:

Intuos Pen Tablet, Xabiroi aldizkariaren album bat eta

lau ale, marrazteko materiala Goyaren liburu eta paper-dendaren eskutik, komikia BERTON aldizkarian argitaratzea eta diploma.

Bigarren saria:

Xabiroi aldizkariaren album bat eta lau ale, komiki sorta, marrazteko materiala Goyaren liburu eta paper-dendaren eskutik eta diploma.

Hirugarren saria:

Xabiroi aldizkariaren album bat eta lau ale, marrazteko materiala Goyaren liburu eta paper-dendaren eskutik eta diploma.

8. Sari-banaketa

Sari-banaketa urriaren 21ean, zapatuan, 12:00etan, izango da “Parrapean komiki egunak” topaketen baitan, Karmelo Plazan.

Irabazleek sariak banatzeko ekitaldian egon beharko dute, edo bestela haien ordez norbaitek jasoko du.

9. Lanen jabetza:

Irabazleek zein aukeratutako guztiek lanak argitaratzeko eta zabaltzeko eskubidea emango diote Bilboko Udaleko Kultura Sailari, emandako sariaz gain, ezer ordaindu barik.

Kultura Sailak eskubide hori erabili ahal izango du honetarako:

• Baimena emango dio Berton aldizkariari irabazlearen lana argitaratzeko.
• Saritutako lanak eta aukeratutako beste batzuk argitaratzeko, paperean edo formatu digitalean. Dena den, saridunak ez diren egileen lanak argitaratu baino lehen euren baimena eskatuko du Kultura Sailak.
• Erakusketa baten bidez zabaldu ahal izango ditu saridunen eta aukeratuen lanak.
• Saritutako lanak Bilboko Udalaren web orrian eta sare sozialetan zabaltzeko eta argitaratzeko.

2018ko otsailetik aurrera, egileek askatasuna izango dute beraien lanak nahierara erabiltzeko.

10. Parte-hartzaileen erantzukizuna

Parte-hartzaileen erantzukizuna izango da aurkeztutako lanek bestelako egile-eskubiderik ez izatea, baita irudi-eskubide edo antzekoengatiko edozein erreklamazioren ardura ere.

Era berean, lanen autoretzarekin lotutako edozelako erreklamazioak artisten ardurapean egongo dira.

11. Epaimahaia:

Aditutako epaimahai batek irabazleak aukeratuko ditu. Komiki arloko 3 adituk osatuko dute epai-mahaia.

Lehiaketaren epaia komiki-lehiaketako sari-banaketan jakinaraziko da, urriaren 21ean, 12:00etan.

12. Aurkeztutako lanak

Antolatzaileek aurkeztutako lanak babestuko dituzte (originalak badira), eta horien zuzentasunaren ardura izango dute.

Sari-banaketa egin ondoren, 15 eguneko epea izango dute parte-hartzaileek euren lanak itzultzeko eskatu ditzaten. Bestela, Udalak suntsitu egingo ditu eskatu ez zaizkion lanak.

13. Bestelakoak:

Lehiaketa honetan parte hartzeak oinarri guztiak onartzea dakar.

Antolatzaileek beharrezko diren aldaketak egin ditzakete lehiaketak ondo funtzionatu dezan.

Komikigintzaren aldeko apustua

Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak lehenengoz sustatuko ditu komikigintzarako eta ilustraziorako diru-laguntzak. Horrela azaldu zuen Gasteizko Artium Museoan izandako bilera publiko batean Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak.  105.000 euro laguntzak bideratuko dira sektore honetara.

Batetik, 60.000 euro bideratuko dira komikiak edo eleberri grafikoak egitea helburu duten proiektuetara; bestetik, 45.000 euro bideratuko dira album ilustratuak egitea helburu duten proiektuetara.

Komikigintza laguntzera bideratutako lehen kontu-sail horren bidez, lau proiektu lagunduko dira, bakoitza 15.000 eurokoa; egitasmo horietako bat 30 urtez azpiko marrazkilari batena izango da. Era berean, album ilustratuen proiektuak diruz laguntzea helburu duen deialdiaren bidez hiru proiektu lagunduko dira, bakoitza 15.000 eurokoa, eta horietako bat 30 urtez azpiko gazte bati zuzendua izango da.

“Deialdi honek bi helburu ditu. Lehenengoa, komikigintzari eta ilustrazioari hauspoa ematea, sortzaileen bidea erraztuz. Izan ere, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren konpromiso nagusietako bat sortzaileei babesa ematea da. Bigarrenik, arlo honek gure herrian duen garrantzia nabarmendu nahi dugu eta agerikoagoa egin nahi dugu, gure kulturaren ikusgaitasuna nabarmentzea baita Sailaren beste funtsezko konpromiso bat”, azaldu zuen Zupiria sailburuak.

 

 

 

Bideojoak, pelikulak, komikiak

Komiki istorio eta serieak, bideojoko, telebista zein pelikuletarako elikagaia izan dira aspalditik. DC eta Marvel faktoriako superheroietatik hasi eta gaur eguneko nobela grafikoetara adibideak ugariak dira: Persepolis, Rosalie Blum, Adeleren bizitza, Zimurrak etab.
Eta  azken berrietan ikusten dugunez joera gero eta nabarmenagoa da. Oraintxu jakin berri dugu Juanjo Guarnido eta Juan Díaz Canalesen Black Sad seriea PS4, Xboc One, Nintendorako bideo jokoa bihurtuko dutela 2018ko amaiera aldera. Bestalde, Valérian, Pierre Christinek eta Jean-Claude Mezièresek sortutako komikia uztailaren 21ean zinemaratuko da, Luc Besson zuzendariaren eskutik.

Gurean Gartxot, izan da zinemaratu den azken komikia. Juanjo Elordik zuzendutako pelikula 2011an estrenatu zen, Asisko Urmeneta, Marko Armspach eta Jokin Larreak komikia sortu eta zortzigarren urtera. Noiz dator hurrengoa?

Bejako Banda Desenhada jaialdian

Programa zabala eskaintzen du Portugaleko Beja hirian ospatzen den komiki edo Banda Desenhada jaialdiak . Egitaraua maiatzaren 26tik ekainaren 11ra zabalik izango den arren, batez ere asteburu honetan bilduko dira egile gehienak (27 eta 28an). 27an João Miguel Lameiras adituak euskal komikigintzaren azterketa egingo du Euskal Herritik bertaratu den Gregorio Muro Harrieten laguntzarekin.

Alentejon kokatuta dagoen hiri ederra da Beja. Haren erdigune historikoan, eta batez ere, eskualdeko Museoan ospatuko dira ekitaldi gehienak. Hainbat erakusketa ere, 18, ikusgai jarri dituzte. Hauetarik batzuk benetan dira interesgarriak, Frantzia edo Estatu Batuak bezalako komikigintzaren erdigune boteretsuetatik urrun egiten den lana ezagutzeko. “Periferikoak” bai, adibidez Portugal, Errumania, Angolako

Valentin Tanăse egile errumaniarra

lurraldean  sortzen den komikigintza, baina ez da gehiegi azaldu beharrik, sarri arte lan interesgarrienak justu periferia horietan sortzen direla. Euskal Herrian kasu.

Gregorio Muro Harriet gidoigilea eta aspaldiko urteetan Harriet ediciones etxearen sortzailea  ere bai, hitzaldiak eman eta kontaktuak egiteaz aparte, Bejatik komikeriren irakurleentzat primerako berriemailea  bihurtu da ere. Eskerrik asko Gregorio!

Zientzia Komikietan erakusketa Ondarroan!

Erakusketa

Maiatzaren 10etik 21era Luterl taldeak eta Zientziaren Giltzak Elkarteak antolatu duten Komiki erakusketa zabalik dago Ondarroako Udal Erakusketa Aretoan: Zientzia Komikietan.

Erakusketa bi ataletan banatuta dago. Batetik, Donostiako Donostia International Physics Center eta eta CIC nanoGUNE Ikerketa Zentroko kideek, komikigintza erabiliz gaztetxoek nanozientziaren mundua ezagut dezaten, iaz antolatu zuten komiki lehiaketaren berri ematen du. Lehiaketan jasotako ideiak komiki liburu batean jaso zituzten: Dayanne eta Murillo. Nanozientziaren boterea. 

Bigarrenik, Ondarroako Lutel Taldeak, bere komikitekan arakatuz, zientziari buruzko erreferntziak nola azaldu ohi diren erakusteko, genero desberdinetako hamar komiki aukeratu ditu, beraiei buruzko argibideak azalduz. Hauek dira:

TBO. Egileak; SABATES / NIT / …
ALJEBRA.  Egilea; LUIS DURAN.
PIZTIAK OTZANAK. Egileak; HARKAITZ CANO eta IÑAKI G. HOLGADO.
ENJAMBRE-tik “HISTÓRICAS”. Egilea; MANOLI LÓPEZ “Srta. M”.
SPIDERMAN. “INDEFENSO”. “¡SUPERHEROE DE PRIMERA!”.Egileak; BILL JEMESeta BRIAN MICHAEL BENDIS (argumentua). BRIAN MICHAEL BENDIS (gidoia). MARK BAGLEY (marrazkiak). ART THIBERT (tindatzailea). STEVE BURCELLATOR eta JC (kolorea).
EN UN LUGAR DE LA MENTE. Egilea; JOSEP Mª. BEA.
LA CHICA INCLINADA, LAS CIUDADES OSCURAS. Egileak; BENOÎT PEETERS eta FRANÇOIS SCHUITEN.THE LONG TOMORROW. Egileak; DAN O’BANNON eta MOEBIUS (Jean Giraud).
LAS TORRES DE BOIS-MAURY. 1/ BABETTE. Egilea; HERMANN HUPPEN.
LOS COMPAÑEROS DEL CREPÚSCULO. 3/ EL ÚLTIMO CANTO DE LOS MALATERRE. Egilea; FRANÇOIS BOURGEON.

2017ko lehiaketa

Bestalde, 2017ko lehiaketara aurkezteko epea zabalik dago. Iazko erronkak izan zuen arrakastarekin pozik, nanobotereak dituzten superheroi berriak asmatzeko eta sortzeko deialdia egin dute.

Ekainaren 11ra bitartean, superheroien istorio berriak aurkezteko aukera izango dute parte hartzaileek. Bi kategoria bereiziko dituzte: 14 eta 18 urte bitartekoentzat, eta, bestea helduentzat. Bakarka zein taldeka egin daiteke komikia.

Iaz bezala, nanomunduan materialetatik sortzen diren propietate harrigarrien eta nanozientzian egin diren ikerketen emaitzen inguruko informazioa eskuragarri izango da webguean: www.nanokomik.com

Lehiaketara aurkeztutako lanetan jasotako ideiekin, nanofikzioko beste komiki bat sortuko dute. 18 urtetik gorako kategorian irabazle suertatzen denari eskainiko zaio aukera komiki hori egiteko.

 

“Hegoak astinduz”, Harrietek bigarrena

Hegoak astinduz Harriet argitaletxeak kaleratu berri duen aurtengo bigarren albuma dugu. Jatorrizko frantses edizioaren 48 orrialdeko album biak, bakarrean batu dituzte Harriet argitaletxekoek. Dama zuria eta Aztoreak liburukiek osatzen dute Hegoak astinduz izeneko liburua. Laurent Galandon gidoiaz eta  Arno Monin marrazketaz arduratu dira. Egile bikotea aurretik ere elkarlanean ibilitakoa da.

Hegoak astinduz azaleratzen duen auzia bigarren mundu gerra garaikoa da.  Frantzia okupatuan ume judu batek pairatu behar dituen zoritxarrak azaltzen dira bertan:

“Frantzia, 1941. Simon, txoriekin zoratuta dagoen gazte umezurtza, landazabaleko herrixka batean bizi da, ekaitzetik oso urrun. Hala ere, aurreikusten ez dugun gaixotasun baten antzera, antisemitismoa bere eguneroko bizimoduan agertzen da eta judua dela gogorarazten dio. Giza txatxukeriak ihes egitera behartzen du eta, nora joanda ere, han Dama Zuria agertzen zaio: adur txarreko harraparia ote da hala, aldiz, gaueko aingeru begiralea?

Bere herrixkatik abiatu eta, umezurztegi batetik igarota, ihesaldian mendietaraino iritsiko da Simon, han, familia berezi baten baitan, bakea berriro ezagutuko duelarik. Baina gangrena hedatuz doa barealdiak gero eta laburragoak bihurtuta, Simonen infernurako jaitsiera hasi baino ez da egin…”

Oso erraz irakurtzen den liburua, edozein adinerako egokia izan daitekelakoan gaude.

Erakusketa Gernikan: Ionan Berasaluze

Ionan Berasaluze artista gernikarraren lana erakusgai dago Gernika-Lumoko kultur etxean. Abenduan zendu zen Berasaluze 51 urterekin, eta azken omenaldia eskaini nahi izan diote bere lagunek  erakusketa bat antolatuz. Guztira 60 bat lan bildu dituzte eta urtarrilaren 30era arte ikusgai izango dira kultur etxeko erakusketa aretoan.

Ionan Berasaluzeren ibilbide artistikoan alor asko eta ezberdinetara hurbildu zen, komikietara ere bai. Hori dela eta Komikeritik gure omenaldi xumea eskaini nahi izan diogu artista gernikarrari.