Ondarroatik heldutako azken Globhitoak azaltzen duenez, hile honetako 10era arte Udal Erakusketa aretoan ikusgai izango da Muittu erakusketa. Luterl taldearen esku-paperaren arabera, komikigintza eta marrazki bizidunak enbor bereko bi adar dira.
Globitho esku-orriaren azken alea
Era berean antolatutako jardunaldiaren bitartez Juanba Berasategi (1951-2017) euskal animazioaren aitzindaria, omendu nahi da ere.
“Erakusketa honetan Euskal Herrian aintzindariak izan ziren lanetatik hasi eta gaur egun arte luzatzen den garaia ikusteko aukera eskaintzen da. Ia artisautza legez sortutako lehen marrazki bizidunetatik, nolabaiteko industria gauzatu zen arte ikus daiteke. Gurean, aipatutako garaian egin ziren ekoizpenik garrantzitsuenen ibilbidea azaldtzen da. Besteak beste; film luzeak, laburrak, publizitatea, saiakera txikiak edota telebistako sioak ikusi daitezke. Marrazki originalak ikusgaia izateaz gain, bideo-emanaldi batean ikusteko aukera izango da hauen zenbait pasarte; Kalabaza Tripontzia (1985), Borobil, Sorkunde (1992), Megasonikoak (1997) Ametsen lapurra (1999), Ahmed Alanbrako printzea (1997), Fernando Amezketarra (1994-1995), Lazkao Txiki (1998-99), Txirrita (1999-2000).”
“Basolatik berri onik ez” komikiari soinu-banda bat jarri behar balitzaio, ez litzateke izango, ez, Benitoren Orbaizetako arma olaren kantua, Orbaizetako fabrikan oinarrituta egon arren komikian agertzen den arma-ola. Samurregia da kanta gabiaren erritmoan, Traunku! Traunku!, sortutako komikiarentzat.
Komikiak Trash erritmoa baitauka, abiadura, bizkor doa istorioaren emaria, kolpez-kolpe, irudiz-irudi. Joseba Larratxeren marrazkiak bizi eta adierazgarriak dira, baina era berean, xehetasun txikienak ere jasotzeko gaitasuna daukate haren irudiek, marrazkiaz aparte koloreen ahalmena ere trebeki baitarabil; adibidez, sendatzaileak medikuaren zauria ixteko kakalardoaren pintzak erabiltzen dituen binetetan.
Asiskoren gidoia irudikatzea ez zen erraza izango, ez, oso konkretua baita alde batetik, Orbaizetako ola marraztu beharra, eta errealismotik gertu ibili beharra zegoen, baina, bestalde, gidoia oso irudimentsua ere bada. Asiskok euskal-mitologi berri bat asmatu baitu komiki honetarako propio. Zaila, baina behin emaitza ikusita, ez da dudarik, Asisko eta Josevisky-ren arteko elkarlana guztiz emankorra izan dela.
Iraultza eta bizi!-k ikuspegi aldaketa, eta haize freskoa dakar gure komikien erakustokira. Asteburu honetan, Gara egunkariarekin batera eskuratu ahal izango da kioskoetan 22 € ordainduta edo harpidedunek 20 €-ren truke jaso ahal izango dute.
Komiki-tradizio garrantzitsua duten herrialdeen artean historia gai inportantea izan da beti; jakina denez, herrialde bakoitzak norberaren historiari erreparatu dio gehien bat, eta komikilariek garai historiko ia guztiak binetetara egokitu dituzte.
Garai batetik hona, komikia historia eta goi-mailako ikerketa-kazetaritzarako tresna egokia izan daitekeela erakutsi du ere. Bururatzen zait, adibidez, Etienne Davodeauren “Cher pays de notre enfance”, genero honetan ezagutzen dudan libururik bikainena agian; aipatutako komikia ikerketa sakon baten testigantza da. Benoit Collombat kazetariaren ondoan apunteak hartzen doan marrazkilariak, Étiennek, zuzenean komikiaren bizkarrezurra osatuz doa. Komikian agerian geratzen dira Charles de Gaulle generalaren Errepublikaren estolda zikinenak.
Iraultza eta Bizi! Ildo beretik dabilen lana da. Ez da komiki soila, besterik gabe, ez. Liburu irakurri ondoren, ikerketa sakon baten osteko emaitza dela ondorioztatzen dugu. Burgosko prozesuaren gainean gidoigileak, Mikel Antzak, lupa jarri eta gaiaren inguruan aurretik idatzi den guztia arakatuz aparte, testigantza berriak jaso ditu ere. Gaiak eskatzen duen lez, neurriz gaineko tonu literariotik aldendu egin da gidoigilea. Adurrek bere aldetik jasotako informazioa prozesatu, eta bere marrazki-estilo bizira egokitu du. Gaia erdi epikoa eta erdi dramatikoa izan zitekeen, baina hala ere, aldiro, kontaketak, umore puntu bat hartzen du aipatutako estilo-grafikoaren ondorioz, eta baita benetako egoera batzuek ere, Beihl kontsularen ihesaldiak adibidez, irakurketa horren alde egiten dutelako.
Euskaldunen eta espainiarren arteko gatazka eta biolentzien arazoaren interpretazioa aldebakarrekoa izan da ia beti komikietan, modernotasunaren ardi-larruz mozorroturik batzuetan, mozorrorik gabe besteetan. Alde horretatik Iraultza eta bizi!-k ikuspegi aldaketa, eta haize freskoa, dakar gure komikien erakustokira.
Aste honetan dendetara heldu diren bi komikien berri ematen dizuegu hemen. Helize eta Iraultza eta bizi!, gure historia (grafikoa) gure ahots propioarekin kontatzen duten lanak dira.
2020aren amaierara iristen gaude baina komikiari dagokionez oraindik ez da urtea amaitu. Ezustekoak daude. Azken orduko bat, Komikipedian iragarrita ikusi duguna da; Burnizko potoa, Jokin Mitxelena marrazkilari eta Antton Kazabonen lan bateratua, (euskal komikigintzaren egoera eguneratua eta oso argi zerrendatua ikusi nahi duenak Komikipedian, Iñaki Otamendik zuzentzen duen webgunera sartu, besterik ez du egin behar). Ahal den neurrian, azken komiki honen azterketa zehatzago bat egiten saiatuko gara hurrengo post batean.
Gaur, aste honetan bertan kaleratu den Helize, eta aste-akaburako kaleratuko den Iraultza eta bizi! aipatuko ditugu.
Helize dagoeneko komiki-dendetan Iraultza eta bizi asteburuan Gararekin batera salgai izango da
Gara egunkariarekin batera datorren asteburuan (28 eta 29an) banatuko da Burgosko auzia: Iraultza ala bizi!; Mikel Antzak idatzitakoeta Adur Larreak marraztutako lana. Liburuaren edukiak 1970 urteko abenduan ETAko hamasei kideri egindako epaiketa ospetsua dakar gogora (datorren abenduan ospatzen baita prozesuaren 50. urtemuga). Zalantzarik gabe, gure iraganaren azalpen grafiko bikain bat eskainiko digu oraingoan ere Adurrek, aurreko beste komikietan erakutsi duen ildotik beretik. Mikel Antza izeneko idazle handi baten bermea du gidoiak.
Bigarren komikia, Helize, Iñaketek marraztu du, eta artikulu hau sinatzen duenak hartu du gidoiaren ardura (Mikel Begoñak). Kasu honetan ere, abenturazko erregistroaren azpitik, badago historia sozial eta politikoa kontatzeko nahi bat. Bizkaian gertatzen da kontakizuna, Gerra Handiaren garaian, 1917an, zehatzago esateko; baina nazioarte mailako gertaera garrantzitsuek oihartzun argi bat daukate tokiko egoeran. Alemaniarrek ezarritako itsas-blokeoa edo irlandarren Pazkoko Matxinada, adibidez, euskal nazionalismoaren bi ildoen arteko kontraesanak agerian utziko ditu; urteen joanean kontraesanak arrakala bihurtuko dira. Harriet etxeak kaleratu du komikia eta salgai dago ohiko komiki-dendetan.
Zorionez gure komikigintzaren gaurko panoraman adin guztietarako egokiak diren gero eta komiki gehiago aurkitzen ditugu; baita ume eta gazteentzat ere. Artikulu honetan 2010-2020 urteen arteko gazte eta umeentzat komikiak aztertzen ditugu.
Irakurle beteranoenek gogoratuko duzue aspaldian komikiak, tebeoak, haurrentzako produktutzat jotzen zirela. Tebeoa, Hego Euskal Herrian zabaldu zen izendapena da, komiki-aldizkaritxo xume eta merke bat izendatzeko erabiltzen zena, gure haurtzaroan edozein herriko kioskoan ogerleko baten truke eros zitekeena. Egungo tebeoaren oinordekoak Xabiroieta Irria aldizkariak bihurtu dira. Baina orduko argitalpenen aldean kalitate askoz handiagoarekin inprimatzen dira gaurkoak; eta orduan baino askoz gehiago zaintzen da egileen autoretza. Gainera, Xabiroi aldizkariaren kasuan, aldizkaria album formako lan luzeagoak publikatzeko plataforma ere izan daiteke (hauxe izan zen bere garaian Tintin, Spirou,Pilote eta beste aldizkari franko-belgikarrak komikiak kaleratzeko estrategia) .
2006tik Xabiroi euskal komikigintzaren zutabeetariko bat da
Irria, 2 eta 8 urte bitarteko haurrei zuzenduriko hilabetekaria
Tebeoetatik eleberri grafikoetara
Euskaraz, Pan-pin, eta ondoren, Kili-kili eta Ipurbeltz tebeoek izan zuten berebiziko garrantzia. Baina 90eko hamarkadaren ondotik, ohiko komikigintzaren gainbehera heldu zen. 90. hamarkadaren bukaeran nazioarte mailan irakurle helduarentzat sortutako produktu “serioa” bihurtu zen komikia, nobela grafikoaren izenpean; komikigintza berriaren olatua atzerapenarekin Euskal Herrira ere heldu zen. Ordurako komikigintzak erabat galdua zuen irakurlego gaztearen estimua; ume eta nerabeak askoz interesatuago baitzeuden bideojokoetan, kontsoletan eta antzeko produktuetan.
Tebeotik eleberri grafikora, azken hamarkadetan komikigintzak izan duen bilakaera; haur-irakurleetatik irakurle helduetara… baina oraindik ere, zorionez, badute haur eta gazteek zer irakurri….
Arian-arian , haur-gazteentzako komikiek medioaren etorkizunerako hain garrantzitsua den espazioa berreskuratzen ari dira, 2015 urtetik aurrera, batez ere. Banan-banan, eta alfabetikoki ordenaturik, beherago aurkezten ditugu berpizte horren “errudunak” nortzuk izan diren.
Bilboko argitaletxeak baditu lehen irakurleentzat oso egokiak diren komikiak. Azpimarratzekoa da Waluk seriea. Waluk, klima aldaketara egokitzen ikasi duen hartz polarra da. Istorio samurrak dira Emilio Ruizek sortu dituenak, eta Ana Mirallesek, akuarela teknika trebea ezin baino hobea erabiliz, irudi zoragarrietan moldatu dituenak. Hiru ale argitaratu dira dagoeneko.
Waluk, klima aldaketaren arazoa umeei hurbiltzen dien hartz polarra
Aurten gainera, Astiberrik Txikiberri izeneko bilduma jarri du martxan. Etxeko txikientzat aproposak diren komikiak, katalanetik, galizieratik eta frantsesetik itzultzeari ekin dio, eta ondorengo komiki-serie ezberdinen lehen zenbakiak argitaratu dituzte: Biga 1. Benetan identifikatu gabeko animalia, Uxio eta Claude eta Morino 1. Madarikazioa.
Bartzelonako argitaletxeak Super Patata izeneko seriea argitaratzeari ekin zion duela bi urte, eta dagoeneko serieak hamar titulu argitaratu ditu. Zein baino zein dibertigarriagoak dira Super Patataren abenturak. Lehen irakurleentzat guztiz gomendagarria da seriea, irakurtzeko erraza baita, eta komikiaren egileak, Artur Laperlak, trebeki erabiltzen dakielako marra-arineko irudiak, gainezka egiten dion irudimenak sortarazten diona islatzeko. Serie osoa gure artean aparteko arrakasta izaten ari da.
Super Patata, Super Arrakastatsua, hile honen bukaeran 10. alearekin borobilduko dute seriea
Euskal egunkaria gure egungo komikigintzaren hiru izar handiren babeslekua da: Antton Olariaga; Patxi Huarte, Zaldieroa ; eta Iñaki Martiarena Otxotorena, Mattin. Lehenengo biek tira komikoaren formatua lantzen dute egunero, Zakilixut eta De Rerum Natura izeneko komiki-sail beteranoetan. Hirugarrenak, Mattinek, Belardo pertsonaiaren istorioak marrazten ditu larunbatero Mantangorri gehigarrian, lehenago Euskaldunon Egunkarian agertu zen (Espainiako “justiziak” komunikabidea itxiarazi zuen arte). Belar-meta bat Belardo izanik, Berriak liburu batean”enfardatu” du: Belardo, ba al zatoz?
Belardo, Mantangorriko orrietatik, liburu batean bizitzera pasatu den belar-meta.
Urnietako argitaletxeak haurtzaroaren eta nerabezaroaren arteko adin-tarterako interesgarriak diran hainbat izenburu kaleratu ditu dagoeneko; gehienak Frantzian izandako arrakastaren bermearekin euskarara ekarriak izan dira; eta ez da dudarik, gazteentzat erakargarriak abenturazko edo amodiozko kontakizunak izaten direla gehienetan. Halakoak dira Harald eta Ignir-en altxorra , Isaline: sukaldaritzako sorginkeria, Isaline: Sorginkeri izoztua, Inoiz ez … azken titulu hau, adibidez, Bruno Duhamel komikigilearena dugu. Herriko politikariei, eta baita naturen indarrei, aurre egiteko gai den amama zahar eta itsuaren parabola interesgarria. Urtea bukatzeko, Brunoren azken lana kaleratu du argitaletxeak: #Kontaktuberria.
Baina ezinbesteko liburua, gure ustez, Elefantearen tristura da. Barru-barrura iristen den istorioa, batzuetan gazia, besteetan gozoa, momentu oro sentikorra edo lazgarria; baina, era berean, mezu itxaropentsu eta baikor bat usten digun kontakizuna ere bada. Alderdi grafikotik azterturik, Nina Jacqmin, belgikar marrazkilari gaztearen lana bikaina da. Ikatz-teknika erabiliz, eta koloreei dagokienez, urdinera eta gorrira mugatuz, goibeltasun giro batean biltzen du istorioa. Gure ustez, hamarkadako izenbururik aipagarrienetako bat hauxe da.
Elefantearen tristura, Nicolas Antona eta Nina Jacqminen lan zoragarria
Derrigorrez aipatu behar dugu Ipurbeltzen garaietako Miguel Berzosa donostiarraren Mintxo pertsonaia, Harriet argitaletxeak berreskuratu duena. Gaurko umeen artean orduan bezain arrakastatsua izaten segitzen duen umorez betetako liburua. Bruguera etxearen ikutua dute Berzosaren istorioak, baina Mintxoren patua ez da, Bruguera pertsonaien kasuan bezala, aldez aurretik erabakita izaten. Mintxo herrikoia, kuxkuxero eta atsegina dugu, gauzak ondo ateratzen zaizkio batzuetan, beste batzuetan, ordea, ez hainbeste.
Eta aipatu behar da, nola ez, euskal zientzia-fikzioaren generoaren ikur handienetako bat dena, gaurkotu ondoren, berriz ere plazaratua izan zena 2016an, Jon eta Mirka. Komikia nerabezaroaren aurreko irakurleei zuzenduta dagoen arren, duen kalitateagatik edozein adinetako irakurleek gozatzeko modukoa da. Harrieten gidoiaren fantasia, Daniel Redondoren marrazki fina eta zehatzarekin bikain uztartzen dira; seguruenik marrazkilari donostiarraren lan aipagarrienetako bat hauxe da.
Harriet argitaletxearen katalogo anitza da, baina nerabeei eta gazteei zuzendutako irakurketak dira nagusi.
Jordi Bayarri egile valentziarra zientzialari ezberdinen bizitzak komikiratzeari ekin zion duela urte batzuk, 2012an zehazki, Galileo Galileiren bizitza komikira eraman zuenean. Euskaraz 2015ean kaleratu zen IkasElkaren eskutik, eta ordurik hona, badira beste sei liburu ondorengo urteetan argitaratuak izan direnak. Galileoren ostean Newton etorri zen, gero Marie Curie, Darwin, Aristoteles eta azkenik, Hipatia. Jordi Bayarriren estiloa arina eta umoretsua izan arren, umeen irakurketarako egokia, ez da horregatik historia eta zientziaren zehaztasunetik urruntzen.
Jordi Bayarri, zientzialarien biografietan espezializatu den autorea
(Luterl taldea)
Euskoman: Izan ala ez izan, komikia 2014ean kaleratu zuen Ondarruko Luterl taldeak. Ioni Artetxe da gidoiaren arduraduna eta Kaiet Bengoetxea marrazkia eta kolorearena, bere aldetik. Superman heroi antiheroikoaren binetak jatorriz Mantangorrin, Berriako gehiagarrian, argitaratu ziren.
(Turko comics)
Buyan komikia euskaraz argitaratzeko, komikiaren egileek Turko Comics izeneko zigilua sortu zuten, eta horrela, 2019an Buyan komikiaren euskarazko edizioa kaleratu zuten. Aritz Truebak irudietara eraman zuen Martin eta Xabier Etxeberria anaiek idatzitako gidoia. Hirurok komiki sendo eta borobil bat osatu dute, abenturaz eta emozioz josirikoa. Fantasia, mitoak eta historia dira Buyan eraikitzeko erabilitako osagai nagusiak; eta noski, eraikinaren porlana Aritzen marra garbiko estilo bizi eta dotorea izan da.
Buyan, kutsu mitologiko duten ezpata-abenturak
Pendulu baten erregulartasunarekin, urtero-urtero album eder bat uzten joan zaigu Ikastolen Elkartearen babesa duen Xabiroi aldizkariak. Badira 14 urte aldizkaria sortu zela, eta badira 13 kaleratu dituzten albumak. Behean zerrendaturik amaitzear dagoen hamarkadan plazaratu direnak. Gazte, ikasle zein ikasleen gurasoei interesa lekizkiekeen komikiak dira. Gidoiaren eta marrazkiaren kalitatea duten lanak dira, Xabiroi inguruan Euskal Herriko lehen mailako egileak biltzen baitira. Kaleratu berri den azken-azkena, Asisko eta Joseviskyk osatutako bikote artistikoaren lana dugu, Basolatik berri onik ez .
Arian-arian, komiki ondare garrantzitsu bat sortu du Xabiroik
Euskal Herrian ospatzen den komiki lehiaketa beteranoenak aste honetan eman du jakitera aurtengo txapelketaren irabazleak nortzuk izan diren. 2020ko podiumera hauek igo dira:
LEHEN SARIA VampRaúl Ariño Merino BIGARREN SARIA Bihots Iñaki Martiarena Otxotorena Mattin HIRUGARREN SARIA Los viejos roleros Roi Paz Collazo
EUSKARAZ Sagarra eta gezia Igor Sarralde Ussia
34. edizioa bete duen lehiaketak, sasoi oso onean dagoela erakutsi du, guztira 85 lan aurkeztu baitira.
Baina, bestalde, euskaraz aurkeztutako lan bat lehen postuetan ikusteak, poza besterik ez digu ematen, jakinda, gainera, lehiaketa honetara espainiar estatu osoko egileek bidaltzen dituztela euren lanak (lehen sariduna adibidez A Coruñakoa da, hirugarrena Bartzelonakoa).
Beraz, zorionak lehiaketaren irabazleei eta zorionak baita, lehiaketaren antolatzaileei.
KOMIKIA: Euskal Komikia 1975etikduela hiru urte sortutako erakusketa baten jarraipena da, Komikia: Euskal komikia 1975-2017rena. Bizkaiko Aldundiaren babesarekin antolatu zen orduko erakusketa eta baita oraingoa ere. Kike Infame eta Mikel Begoña ibili dira komisario-lanetan eta saiatu dira azken hiru urteak kontuan izatea erakusketa eguneratu eta freskatzeko.
Bizkaiko Foru Aldundiak antolatzen duen Ibiltari programaren barne kokatzen da ekimena, eta erakundearen asmoa erakusketa geroago beste herri batzuetara eramatea da.
Erakusketa berriaren helburu nagusia hauxe da: 1975 urtetik gaur arte komikigintzak Euskal Herrian izan duen bilakaeraren ikuspegi orokor bat eskaintzea. Ardatzean euskaraz ekoiztutako materialak daude, oraingo erakusketa berriztuan ere, eta azken hiru urteotako ekoizpenaren lagin bat bertan ikus daiteke.
Euskal Komikia 1975etik Bakioko Txakolingunean (Basigoko Bide Nagusia, 3), ikusgai izango da egunero, urriaren 5etik 2021eko ekainera arte.
Beraz, denbora dago bertatik pasa eta, Bakioko txakolin kopa bete eskuan, erakusketaz gozatzeko.
Paseko hegaztiak izanik, lekeitiar antzarak Kataluniara doaz.
Bihar, etzi eta etzidamu Adur Larrea marrazkilariak, Antzara Eguna komikiaren aurkezpenak egingo ditu Kataluniako zenbait lekutan: Bartzelonan, Granollersen eta Bartzelonan berriz ere. Azken ekitaldi honetan Harkaitz Cano idazle eta gidoigilea izango du lagun.
Pertsonaiari buruz Osamu Tezukak ez zigun argibide handiegirik utzi, baina bere ibilbide luzean zehar diseinatu zuen pertsonaia ugarietako bati euskal jatorriaren usaina atzematen zaio. Aita Garai du izena.
Pertsonaia, 1976 urtean argitaratutako MW komikian agertu zen. Aldi honetan Tezukak ordura arte egindako haurrentzako komikiak alde batera utzi eta gai ilunagoetan barneratu zen. Horrelakoa da aipatutako komikia, iluna eta bortitza (marrazkiaren ikuspuntutik aldiz oso argia).
MWren protagonista nagusiak Garai apaiz katolikoa eta Michi Auki bankaria dira. Maitaleak dira biak baina era berean etsai amorratuak. Hamabost urte lehenago, nerabe bezala ezagutu zuten elkar Japoniatik hegoaldera dagoen uharte batean, base militar estatubatuar bat zegoen tokian. Arma kimiko sekretu batek, MWak, uharteko biztanle guztiak hil zituen, Garai eta Auki izan ezik. Baina Aukik ez zuen gasaren efektuetatik ihes egitea lortu, eta kontzientziarik gabe hazi zen buruan ideia bakar bat zuelarik: mendekua. Bankuen negozioan aurrera egin ondoren, bere posizio pribilegiatua erabiltzen du MWren ihes kimikoaren erantzuletzat jotzen dituen gizonekin harremanetan jartzeko eta, bide batez, bere seme-alabak hiltzeko.
Aita Garai
Komikiak ematen dizkigun datu biografikoen arabera, Garairen nerabezaroa Japonian gertatu zen, eta, beraz, ez litzateke bat etorriko Garai Euskal Herrian jaiotako misiolariaren ideiarekin. Baina ziur gaude, fikziozko pertsonaia honen eraikuntzan, Tezukaren buruan berak ezagututako norbaiten benetako erreferentzia izango zela. Tezukak abade katolikoak izendatzeko japoniarrak ez diren izenak aukeratzen ditu (Bishop eta Garai), nahiz eta Japoniako eliza katolikoak izan zituen japoniarrak bere baitan.
Komikiaren beste alde interesgarri bat Tezuka, budismoaren jarraitzailea izanik, katolizismoari buruz egiten duen analisian dago. Komikiak atzean badu dokumentazio lan bat. Argi geratzen da, adibidez, erritu katoliko batzuen deskribapenean. Konfesioaren erritua dauka garrantzi berezia kontakizunaren bilakaeran. Dokumentazio lan bat igartzen da ere marrazki zehatz eta ederren bitartez islatuta agertzen diren eliza-eraikinetan. Japoniako elizetako elementu arkitektoniko ugari daude MW mangako elizetan, eraikin zehatz batekin identifikatu ezin izan ditugun arren .
Osamu Tezuka (Toyonaka, 1928- Tokio, 1989)
Osamu Tezuka, “Mangaren Jainkoa”, txapela buruan
“Mangaren jainkoa” goitizenez ezagutzen dena 1928ko azaroaren 3an jaio zen Osakan. Osamu txikiak oso gazterik garatzen du marrazkirako grina eta dohain nabaria. 1946an hasi zen bere karrera haurrentzako egunkari batean, medikuntza ikasketak Osakako Unibertsitatean burutzen zituen bitartean. Bere lehen komiki arrakastatsua 1947 urtean kaleratu zuen, Altxorraren uhartea, Japoniako komikigintza tradizionalarekiko estilo aldaketa bat ekarri zuena. Manga modernoaren kode eta teknika asko ezarri zituen orduan. Ondoren Lost World (1948), Metropolis (1949), Next World (1951) edo Faust (1950) etorri ziran. 1952 urtean Tokiora aldatzen du bizilekua eta garai horretakoak dira bere lanik ezagunenak: Jungle Emperor Leo, Astroboy, 1951-1968 bitartean garatu zuen seriea eta Princess Knight 1953tik 1956ra. Azken hau Shôjo generoaren aitzindaritzat hartzen dute (neska gazteentzat egindako mangaren azpigeneroa). 1962 urtean Mushi animazio estudioa sortu eta bere lanak animera egokitu zituen. Estudioaren porrota 1973an etorri zen eta ondoren komikigintzara bueltatu zen Tezuka. Urte askoan defendatu zuen manga haurrentzako produktua zela, oraingoan aldiz helduentzat komikiak sortzen hasi eta galduta zuen arrakasta Black Jack komikiarekin bueltatu zitzaion, 1973 urtean. Bere lanik txalotuenak garai honetakoak dira: Buda (1972-1983), MW (1976-1978) edo Adolf (1983-1985). Fenix izeneko lana bukatu barik zeukalarik, heriotza heldu zitzaion 1989an.
Argitaletxe bilbotarrak haurrentzako euskarazko eskaintza indartuko duen komiki berri bat argitaratu du (6 urtetik gorako haurrentzat, euren web orrian azaltzen dutenez). Claude eta Morino pertsonaiak protagonista dituen serie bateko lehen liburukia da Madarikazioa.
Astiberriren eskutik datorren bigarren nobedade bateaz ohartu gara. Haurrentzako komiki-lerro berri bat zabaltzeaz gain, Txikiberri izenekoa, Kataluniako komiki merkatura begira katalaneraz kaleratu dute liburua ere. Beraz, badirudi merkatu berrietara zabaltzeko asmoa dutela Astiberrikoek.
Liburua jatorriz Frantzian kaleratu zuen EDL argitaletxeak. Egilea Adrien Albert da, 1977an Nantesen jaio zen ilustratzailea.
(Luterl taldea)
(Turko comics)
